29.06.2025

Hoe combineer je werken en leren?

De cirkel
Het leven van de middeleeuwse boer werd generaties lang bepaald door dezelfde cyclus. Elk seizoen bracht vaste bezigheden: in de lente werd geploegd en gezaaid, in de zomer onderhield men de akkers, en in het najaar volgde de oogst. Het hele gezin werkte mee, met eenvoudige werktuigen die hun voorgangers ook al gebruikten. De natuur (en de kerk dicteerden) het ritme; verandering of ontwikkeling was niet nodig. Kennis en vaardigheden werden eenvoudig overgedragen, jaar in, jaar uit. Alles bleef hetzelfde: een gesloten cirkel, werken was geen leren.

De tijdlijn
In onze moderne maatschappij en daarmee ook in het onderwijs is ontwikkeling juist het uitgangspunt. We leven niet meer in een cirkel, maar op een tijdlijn die zich steeds sneller en complexer ontwikkelt. Verandering is onvermijdelijk: nieuwe leerlingen, andere verwachtingen van ouders, digitalisering, AI, administratie – om maar een paar voorbeelden te noemen - vragen om continue aanpassing. Leren en ontwikkelen zijn noodzaak. Je kunt er niet omheen; het hoort bij het werk.

De breuklijn
Pas je je niet aan aan deze veranderingen, dan loop je het risico vast te lopen. Je werkwijze is op zichzelf misschien prima, maar sluit niet meer aan bij de nieuwe realiteit. Je loopt steeds tegen dezelfde problemen aan, de oplossing is ver te zoeken. De vraag is: hoe kun je leren inspelen op deze ontwikkelingen? Hoe pas je je werkwijze aan, of vul je deze aan?

De eigen lijn
Formele opleidingen en studiedagen, vaak georganiseerd door externen, bieden houvast. Maar wat als je zelf regie wilt nemen? Waarom niet je eigen ontwikkeling organiseren? Combineer het leren met een terugkerend probleem uit je werk. Analyseer het, werk stap voor stap aan een oplossing, in je eigen tempo. Je bent verzekerd van resultaat! Doe je dit samen met collega’s, dan is de meerwaarde nog groter. Je bent eigenaar van het proces. Ontbreekt er kennis of vaardigheid, dan kun je altijd nog een expert inschakelen (meestal ook te vinden op de eigen school).

De startlijn
Leren kan op elk moment beginnen; het hoeft niet te wachten op het nieuwe schooljaar. Pak een urgent probleem. Plan bewust en neem realistische, haalbare stappen. Een leraar Engels had te maken met motivatieproblemen bij zijn leerlingen. Geïnspireerd door Deci & Ryan (competentie, relatie en autonomie) koos hij in eerste instantie voor autonomie: leerlingen mochten zelf bepalen hoe ze Engelse woorden leerden (samenvatting of Quizlet) en of ze alleen of samen wilden werken. Kleine stappen, groot effect. De leraar paste zijn werkwijze stap voor stap aan, keek wat werkte en wat niet, en groeide zo in zijn rol.

De schaduwlijn
Routinematig werken en continuïteit zijn essentieel, zeker als het goed werkt. Continu veranderen is vermoeiend en onwenselijk. Neem daarom kleine, gerichte stappen: focus als begin op één les, één week of één hoofdstuk. Integreer het leren geleidelijk in je dagelijkse werk. Zo blijft ontwikkeling behapbaar en duurzaam. En kan de rest van het werk gewoon doorgaan.

De hoofdlijn: samenvatting
• Veranderingen in het werk vragen om aanpassing en nieuw leren.
• Formele opleidingen en studiedagen helpen, maar sluiten niet altijd aan bij jouw context.
• Combineer leren en werken door bewust, kleine stappen te nemen die passen in je dagelijkse praktijk.
• Start op elk moment van het jaar, met een concreet probleem of vraag.

Call to action
Wil je leren en ontwikkelen combineren in je werk? Ontdek hoe het Veranderlaboratorium jou en je collega’s ondersteunt bij het aanpakken van problemen en het integreren van ontwikkeling in je dagelijkse praktijk. Ga naar www.veranderlaboratorium.nl en maak kennis met een moderne set instrumenten waarmee leren een vast onderdeel wordt van je werk.